در سال 2004، سازمان بین‌المللی کار، یونسکو و سازمان بهداشت جهانی در مقاله‌ای مشترک ساختار توانبخشی جامعهمحور را تغییر دادند و آن را راهبردی برای توانبخشی، برابرسازی فرصت‌ها، کاهش فقر و واردکردن معلولان در اجتماع قرار دادند.
به‌منظور اجرای یکسان برنامه‌های توانبخشی جامعهمحور در کشورهای مختلف، دستورالعملی برای کمک به اجرای این برنامه‌ها تدوین شده است که 5 مؤلفه اصلی دارد:
بهداشت، آموزش، معاش، اجتماعی و توانمندسازی.
هر کدام از این مؤلفه‌ها دارای اجزایی است که تحقق آنها را امکان‌پذیر می‌کند.
برنامه‌های توانبخشی جامعهمحور اکنون در 90 کشور از جمله جمهوری اسلامی ایران اجرا می‌شود. بیشتر این برنامه‌ها بر یک یا 2 وجه از چارچوب توانبخشی جامعهمحور متمرکز است؛ همچون بهداشت یا توانبخشی جسمی. برخی دیگر بر درآمدزایی تأکید دارد.
با این حال، چگونگی اجرای این برنامه‌ها در کشورهای مختلف فرق دارد، زیرا جوامع از نظر فرهنگ، نظام سیاسی، شرایط‌اجتماعی و اقتصادی و بسیاری عوامل دیگر متفاوت هستند.
از این رو‌هیچ الگوی یکسانی از توانبخشی جامعهمحور برای اجرا در سراسر جهان وجود ندارد.
در واقع الگوهای بسیاری برای این برنامه‌ها وجود دارد که بازتاب موقعیت‌ها و شرایط ویژه است. اما الگویی که تحت عنوان چارچوب توانبخشی جامعهمحور معرفی شده است، وجه مشترک تمام این الگوهاست و محتویات یک برنامه منسجم را تشکیل می‌دهد. ایجاد گروه‌های خودیاور یا سازمان‌های معلولان هسته راهبرد توانبخشی جامعهمحور برای دسترسی به فرصت‌های موجود و حفظ آن است.
هر کدام از مؤلفه‌های این چارچوب می‌تواند مدخل ورود به برنامه توانبخشی جامعهمحور قرار بگیرد. مثلا می‌توان از آموزش ابتدایی شروع کرد، سپس به بهداشت پرداخت و بعد آموزش مهارت‌ها یا خوداشتغالی را در پیش گرفت. با این حال، تمام برنامه‌ها نباید ضرورتا دربر‌گیرنده تمام اجزای چارچوب باشد. طراحی و اجرای این برنامه‌ها مبتنی بر نیاز و دسترسی به امکانات است.
این چارچوب باید به گونه‌ای اجرا شود که اهداف زیر محقق شود:
- برآوردن نیازهای اولیه و کاهش فقر
- ظرفیت‌سازی
- ایجاد فرصت‌هایی برای کسب معاش، حفظ بهداشت، کسب آموزش و زندگی اجتماعی
- دخیل کردن سازمان‌های معلولان یا سازمان‌دهی به معلولان
- همکاری بین بخشی
- دخیل کردن کل جامعه
- استفاده کردن از دستگاه‌های تقنینی، قضائی و سیاسی
کارشناسان معتقدند از آنجایی که معلولیت سبب محرومیت دسترسی افراد از بسیاری از امکانات و حقوق خود در جامعه می‌شود، فقر یکی از پیامدهای عمده ناتوانی جسمی است، به‌طوری که معلولیت و فقر را دو روی یک سکه می‌دانند. از این رو، عمده هدف توانبخشی جامعهمحور زدودن فقر از زندگی معلولان با توانمندسازی آنان است.
با این حال، توانبخشی جامعهمحور تنها به فقرزدایی نمی‌انجامد، بلکه باعث حضور معلولان در سطوح مختلف جامعه می‌شود. به همین علت، این نوع توانبخشی ضرورتا به کشورهای در حال توسعه و فقیر محدود نمی‌شود و کشورهای توسعه‌یافته نیز از دستاوردهای آن بهره می‌برند.
